NBD|Biblion: |
Na de opstand tegen de regering van Irak tijdens de Tweede Golfoorlog begin jaren negentig raakt een Iraakse jongen van negentien jaar samen met duizenden landgenoten opgesloten in een kamp midden in de woestijn van Soedie-Arabie. Bijna niemand weet van het bestaan van het kamp. Mowaffk begint, om niet gek te worden, brieven te schrijven aan zijn broer, andere gevangenen, vrienden, bekenden en onbekenden. De brieven vormen de inhoud van het verhaal in dit boek en laten bij stukje en beetje zien wat Mowaffk en zijn landgenoten meegemaakt hebben tijdens de Golfoorlog en hun verblijf in het kamp, dat door de Saudi's en Amerikanen is opgezet midden in de woestijn. Uiteindelijk weten de vluchtelingen gehoor te krijgen voor hun bestaan en worden ze in 1994 uit het kamp gehaald en opgevangen door diverse westerse landen. Gedichten wisselen de brieven af. De schrijver Mowaffk Al-Sawad is in 1994 als politieke vluchteling uitgenodigd door de Nederlandse regering. Hij woont en werkt in Groningen en publiceerde eerder een dichtbundel. De schrijver schetst niet alleen een indringend beeld van het leven in de kampen, maar ook van het leven in Irak tijdens de Golfoorlog en de mening van de Irakezen over de diverse participanten.
(Biblion recensie, Drs. Marianne Hermens) |
Stemmen onder de zon
Elly Woltjes bespreekt het romandebuut van Mowaffk Al-Sawad
"Ik groet je met heel mijn hart. Ik ben ontzettend blij dat je nog in leven bent en dat je niet bent omgekomen in het vuur van de oorlog. Nu kan ik kruipen door het warme zand en mijn kleine lichaam laten ontdooien door de stralen van de zon."
Zo begint Stemmen onder de zon van Mowaffk Al-Sawad, een boek dat is opgebouwd uit brieven en gedichten en is voorzien van inleiding en nawoord. De brieven, geschreven tussen 1991 en 1993, zijn gevuld met de wonderlijke herinneringen aan de tweede Golfoorlog, de opstand tegen het regime van Saddam Hoessein en de belevenissen in de gevangenis, een tentenkamp in de Saoedische woestijn. Mowaffk-Al Sawad schreef er met zijn broer die in een ander kampement zat en de brieven stuurden ze elkaar op bijzondere manieren toe: met vliegers, of door ze bijvoorbeeld in komkommers met het voedseltransport mee te sturen. Ze schreven om naar elkaar te luisteren, elkaar te steunen en om de pijn van de situatie te delen.
Mowaffk Al-Sawad (1971) woont nu al weer enkele jaren in Nederland, waar hij zich als schrijver, dichter, kunstenaar en organisator ontpopt heeft. Hij was redacteur van de bloemlezing Wereldplaatje, en publiceerde recentelijk een dichtbundel met als titel Een middag wit als melk (uitg. Bornmeer, Leeuwarden). Voorjaar 2002 werd hij onderscheiden met de El Hizrja-literatuurprijs.
Stemmen onder de zon is mede tot stand gekomen door samenwerking met de dichter Tsead Bruinja, die hem hielp met de Nederlandse vertaling.
Mowaffk Al-Sawad overtuigt door zijn persoonlijke inzet en het is spannend om te lezen hoe hij uiteindelijk uit die moeilijke situatie is geraakt. "Stop niet met schrijven zodat mijn pijn niet erger wordt", eindigt een van de brieven. Het kon wel een motto zijn voor de hele wereldliteratuur zegt de achterflap. De brieven hebben mooie niet Nederlandse beelden, zijn poëtisch en hebben als hoofdthema de woestijn. Het specifieke verhaal van deze vluchteling zou je ook als een algemeen literair verhaal kunnen zien van een jongen die opgroeit onder moeilijke omstandigheden.
In het tijdschrift Schrijven (nr. 6, jrg. 2002-2003) zei hij op de vraag of hij zijn boek niet liever in het Arabisch had uitgegeven het volgende: "Ik heb het toch uitgebreid over Irak en andere Arabische landen, ik ben politiek actief. Tot nu toe was het zo dat de Irakese geheime dienst naar me keek met een blik van die is bezig met kunst, theater en poëzie, lieve jongen die Mowaffk. Maar in dit boek geef ik toe dat ik actief tegen Saddam in opstand ben geweest. Als ik in het Nederlands publiceer is de kans dat er iets met mijn ouders gebeurt minder groot. Maar ondanks dat: je moet wel. De mensen moeten weten wat zich daar allemaal heeft afgespeeld. Je wilt de wereld toch laten zien wat Amerika, verborgen achter zijn clichédemocratie, allemaal uitvreet."
Het is een knap boek, dat je ademloos uitleest.
Bron: http://meandermagazine.net/magazines/mea209.html |